27 maja odbył się wyjazd terenowy po ostojach objętych projektem Ochrona muraw kserotermicznych w Polsce - teoria i praktyka : Zachodniowołyńska Dolina Bugu i Żurawce. Wzięli w nim udział pracownicy Klubu Przyrodników: Katarzyna Barańska, Anna Cwener, Michał Dąbrowski, Paweł Pluciński i Piotr Chmielewski. Podczas wyjazdu ustalano w terenie dokładny zakres planowanych w projekcie działań. W rezerwacie przyrody Machnowska Góra, wchodzącym w skład ostoi Natura 2000 Żurawce zaobserwowano poważne straty w populacji spotykanego tu storczyka purpurowego. Większość roślin została wykopana. Ten chroniony gatunek miał tu najobfitsze stanowisko w woj. lubelskim i jedno z najbogatszych w Polsce. Tego samego dnia złożono telefoniczne zawiadomienie do Komendy Powiatowej Policji w Tomaszowie Lubelskim oraz do pracownika Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Lublinie, a także do lokalnych mediów. Pod nieobecność uczestników projektu (biorących wówczas udział w 7 spotkaniu European Dry Grassland Group na Słowacji), osobiście doniesienie na Policji złożył członek Polskiego Towarzystwa Botanicznego - Jan Kucharzyk, od kilku lat prowadzący badania nad populacją storczyka purpurowego w Polsce. 7 czerwca odbyła się wizyta terenowa funkcjonariuszy Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego Komendy Powiatowej Policji w Tomaszowie Lubelskim, strażnika leśnego z Nadleśnictwa Tomaszów i eksperta lokalnego na Lubelszczyźnie z Klubu Przyrodników - Piotra Chmielewskiego. Ślady po wykopywaniu storczyków zostały udokumentowane fotograficznie a z wizji terenowej sporządzono protokół. W najbliższym czasie Klub Przyrodników złoży do RDOŚ w Lublinie zgłosi szkodę w środowisku na podstawie ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie.

Wykopywanie rzadkich gatunków roślin w niektórych regionach Polski jest niestety powszechne. Losy storczyka purpurowego podzieliło również kilka kęp żmijowca czerwonego w ostoi Natura 2000 Dobużek. W zeszłym roku wykopana została znaczna część populacji tego rzadkiego gatunku. Niszczenie stanowisk gatunków chronionych w Polsce jest przestępstwem! Zgodnie z ustawą z 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody, osoba naruszająca zakazy obowiązujące w rezerwatach przyrody w stosunku do gatunków roślin objętych ochroną, podlega karze aresztu albo grzywny (art. 127). Dodatkowo, osoba, prowadząca obrót gatunkami chronionymi prawem Unii Europejskiej, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 128). Podobne zapisy zawiera kodeks karny: m.in. Art. 181. § 1. tej ustawy brzmi: Kto powoduje zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Należy również pamiętać, że nieinformowanie o przestępstwie również jest niezgodne z prawem!

Niestety wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy i pozyskuje rzadkie i ginące gatunki, najczęściej te o okazałych kwiatostanach. Rośliny często pozyskiwane są w celach handlowych lub do prywatnych ogródków. Niestety znane są również liczne przypadki nielegalnego wykopywania i zrywania rzadkich roślin przez botaników oraz pracowników wyższych uczelni, którzy pozyskują w ten sposób materiał do zielników. Brak reakcji ze strony społeczeństwa oraz lokalnych władz często czyni takich ludzi bezkarnymi. Dlatego pragniemy uczulić na ten problem wszystkich, którym ochrona przyrody nie jest obojętna! Nie pozostawanie wobec tego typu zdarzeń obojętnym, czyli nagłaśnianie wszelkich przypadków nielegalnego pozyskania gatunków chronionych, zgłaszanie tego typu przypadków na Policję oraz edukacja w tym kierunku społeczeństwa może się przyczynić do uratowania populacji wielu rzadkich i ginących roślin w kraju!